Zoogdieren NOOIT aanraken!

Soms worden we er op pijnlijke wijze aan herinnerd hoe ontzettend belangrijk voorlichting is. Wegens gebrek aan kennis lijden dieren regelmatig onder de ‘hulp’ die wij mensen denken te moeten bieden, maar wat averechts werkt. Nu de rammeltijd van konijnen en hazen in volle gang is en de eerste jongen alweer gevonden zijn, willen we graag een stukje voorlichting bieden, beginnend bij: raak jonge zoogdieren nooit zomaar aan!

Wilde konijnen
Wilde konijnen zijn koloniedieren die leven in kleine familiegroepen met een duidelijke rangorde. Ondergronds graven ze een gangenstelsel met vele zijholen en (vlucht)tunnels. Drachtige voedsters maken aan het eind van een van de tunnels een zogenaamde wentel (kraamhol) dat met gras en haren van de onderbuik wordt bekleed. Hier worden de jongen geboren en gezoogd na een draagtijd van 30 dagen. Jonge, wilde konijnen zijn nestblijvers: de jongen komen kaal, blind en doof ter wereld en hebben geen tanden. Pasgeboren wilde konijnen zul je dus bijna niet zien, tenzij je tijdens bijvoorbeeld het tuinieren per ongeluk op een nest stuit. Na enkele dagen begint de vacht te groeien, na tien dagen gaan de ogen open en na twee weken komen de oren overeind. Moederkonijn komt één tot twee keer daags langs om haar jongen te zogen. Als de jongen drie weken oud zijn komen ze uit het hol en beginnen zelf te eten. Moeder houdt ze nauwlettend in de gaten en zoogt nog korte tijd bij. Wilde konijnen zijn voornamelijk in de schemering en de nacht actief. Na zonsondergang komen ze tevoorschijn om in de buurt van het hol te eten. Hun voedsel bestaat vooral uit eiwitrijke en licht verteerbare plantendelen zoals scheuten en wortels van grassen en kruiden en loten van jonge struiken en bomen.

Hazen
Hazen daarentegen houden van open landschappen, zoals bijvoorbeeld een wei met her en der wat bosjes. Jonge hazen worden geboren in een leger met geopende ogen, een grijsbruine, wollige vacht en wegen zo’n 90 – 150 gram. De oren zijn kort en de snuit is rond van vorm. Jonge hazen zijn nestvlieders en enkele uren nadat ze geworpen zijn, kunnen ze zich al zelfstandig voortbewegen. De eerste 2 à 3 dagen blijven de jongen in het leger liggen waar ze geboren zijn, maar daarna zoekt ieder jong om de zoveel tijd een nieuw, veilig leger waar het laag tegen de grond gedrukt ligt waardoor ze nauwelijks opvallen. Aangezien hazen geen holletje hebben om in te schuilen, bevinden de jongen zich in legers in de buurt van hun geboorteleger. Pasgeboren hazen geurloos, zodat roofdieren ze niet kunnen ontdekken. De moerhaas blijft om veiligheidsredenen veel weg van haar jongen; hierdoor draagt zij haar geur niet over aan ze. Drie kwartier tot een uur na zonsondergang is het tijd om te zogen. Moerhaas heeft een waanzinnig geheugen en weet waar ieder van haar jongen geworpen is. Moerhaas maakt een laag geluid waardoor de jongen weten dat ze zich moeten verzamelen, meestal in het leger waar ze geboren zijn. 5 minuten lang worden ze gezoogd en daarna gaat ieder weer zijn eigen weg. Dit wordt minstens 23 dagen zo gedaan. Na een week beginnen jongen al met het eten van vast voedsel zoals gras en jonge planten en na 4 tot 5 weken gaan ze helemaal over op het vaste voedsel en zijn ze zelfstandig. Jonge hazen groeien snel. Na zo’n honderdvijftig dagen tot 9 maanden zijn de hazen op volwassen gewicht: ongeveer 4 kilogram.
Aangezien hazen verspreid liggen en soms voor mensen volledig zichtbaar zijn, wordt nogal eens gedacht dat het zielig is. Geschat wordt dat 80% van de naar opvangen gebrachte jonge hazen door onwetendheid zijn meegenomen en dus eigenlijk niet in nood hebben verkeerd. Jonge hazen in opvangcentra worden met veel moeite gezoogd. De stress die jongen oplopen en het feit dat de melk die ze drinken geen echte moedermelk is, wat darminfecties kan veroorzaken, zorgen ervoor dat jonge hazen hun ‘redding’ vaak niet overleven.

Reeën
Tijdens de bronsttijd van ongeveer half juli tot half augustus bevrucht de reebok meerdere reegeiten, mits hij deze vinden kan. De bevruchte eicel ontwikkelt zich tot kiemcel en nestelt zich in de baarmoederwand, waarna de groei vier tot 5 maanden stopt. Dit noemen we diapauze. Half december of begin januari stopt de diapauze en groeien de embryo’s uit tot reekalven waarna deze geboren worden vanaf half april tot en met eind juni (meestal 2 kalven per reegeit).
Reekalven worden, net als hazen, geboren met vacht en de ogen geopend. Ze wegen ongeveer anderhalve kilo. De reegeit likt het kalf schoon en maakt de geboorteplek schoon om daarna het kalf met rust te laten in het hoge gras waar het geworpen is. Meerdere keren per dag wordt het kalf niet langer dan een minuut gezoogd om het kalf geurloos te houden en zo veilig mogelijk voor roofdieren. Is de reegeit er niet, ligt het kalf stil en plat in het hoge gras. Het is ogenschijnlijk alleen, maar de reegeit houdt haar kalveren altijd van een afstandje in de gaten. Na een paar weken gaan de kalveren de wereld langzaam verkennen (alleen of met de moeder) en na 2.5 maanden hebben de kalveren hetzelfde dagritme als de reegeit. Het zogen stopt in zijn geheel na ongeveer 6 maanden.

Advies
Vind je jonge reeën, hazen of konijnen? Raak ze vooral niet aan en neem meteen grote afstand. Zodra ze een andere geur krijgen door aanraking of te lang dichtbij zitten, zal moeder haar jongen niet meer herkennen en/of verstoten of in het ergste geval zelfs doden. Houd zo mogelijk van grote afstand in de gaten of de jongen van een konijn opgehaald en verplaatst worden en of moederhaas en reegeit de jongen nog benadert. Als dat niet gebeurt, zullen ze toch hulp nodig hebben. Laat ze dus zoveel mogelijk met rust en vertrouw op de natuur, want dat bewijst iedere keer maar weer dat het prima werkt.
Soms is het zo dat een gebied waarin de jongen aangetroffen worden vernietigd wordt (zoals het ploegen van een weiland of een verbouwing bij huis). Dan is het verstandig om de gevonden jongen wél mee te nemen en ons te bellen, zodat ze nog enige overlevingskans hebben in een opvang. Hetzelfde geldt voor gewonde jongen of jongen die door een ander dier (kat of hond) meegenomen zijn.

Houd in je achterhoofd dat jongen zomaar weghalen hartverscheurend is voor het moederdier en de levenskansen van de jongen aanzienlijk verlaagt. Dit is niemands doel. Twijfel je of je actief moet helpen? Neem dan telefonisch contact op met ons: 06-30704810. We worden met het oog op dierwelzijn liever te vaak gebeld dan één keer te weinig.